حاج سید سعید طباطبایی نایینی فرزند سید نصرا.. طباطبایی نایینی در سال 1255شمسی در نایین به دنیا آمد واز دوران کودکی چون در خانواده ای فاضل به دنیا آمده بود در کنار پرورش خانوادگی از محضر علمای نایین درک فیض نموده در اوان جوانی با برادرش میرزا جعفر به اصفهان رفت ونزدیک به 53 سال از عمر خود را در اصفهان گذراند وسپس رهسپار مشهد شد وتا آخر عمر یعنی تا سال 1337شمسی در مشهد ساکن بود از نکات مهم علمی وفرهنگی زندگی حاج سیدسعید طباطبایی مسافرت وی به عتبات عالیات ودرک محضر آیت ا…نایینی وکسب فیض علمی وغنای فکری وروحی از ایشان بوده که نتیجه آن تصمیم در ارتقای فکر وفهم ودانش اطفال ایران بود که با الطبع سعادت وسلامت جامعه را درپی خواهد داشت لذا پس از بازگشت به ایران در اصفهان مدرسه گلبهار را تأسیس نمود که اولین مدرسه به سبک مدارس جدید در استان اصفهان می باشد مرحوم طباطبایی در قسمتی از نظام نامه تا سیس مدرسه گلبهار که از دستاورد های علمی و حیاتی ایشان می باشد به طرح دید گاه های بسیار ارزشمندی می پردازد که برای نشان دادن اوج اهمیت آن قسمتی از آن عینا درج می شود .
« اجتماعات بشر برای پایداری و برقراری ناگزیر از روحی است که بدون آن زیست ننماید و بر فرض بقا چون جسد بی روحی باشد که حرارت دهر بلکه تبدیلات عناصر آنها را نیست و نابود سازد ملتی که به فلسفه اجتماعات پی نبرده و معارفش ارتقا نیافته درختی را ماند بی ریشه که خفیف ترین نسیمی آن را از زمین بر کند و شاخه هایش را به اطراف پراکنده سازد مدنیت هر قوم متفرع بر اخلاق افراد است تا زمانی که صفات رذیله و عادات ناپسندیده در افراد ملت نفوذ ننموده و در قلوب ایشان جایگیر نگشته باشد قومیت آنها محفوظ و مستحکم ماند ولی به محض آنکه خصلت های نیکوی آن مدینه به در رود و اهالی آن را وداع گوید طوفان های نفاق و شقاق از افق ذلت آن ملت وزیدن کند آشیان ها خراب و آبادی ها را ویران کند چندی نگذرد که از آن ملت نام و نشان باقی نماند بلی یگانه حافظ مدنیت و ملیت هر قوم معارف ایشان است که می تواند استقلال ملل مختلفه را در سایه رأ یت خود نگهداری کند و با وجود اختلاف عادات و رسوم و مناسبات آنها را نگاهبان باشد پس بزرگترین خدمت به عالم بشریت ، تمدن و وطن خدمت در راه معارف است که بدین وسیله می توان راه مقصود را به دست آورد .»
مرحوم طباطبایی با این شیوه و طرز تفکر اقدام به تأسیس مدرسه گلبهار در اصفهان نمود و در سال 1291 شمسی به مدیریت مرحوم حاج سید ضیاء الدین جناب تأسیس چنان مدرسه ای که به شیوه ی مدارس مدرن اداره می شد گامی مهم به شمار می آید آن هم در روزگاری که جهل و فقر و بی سوادی و عدم امکانات بهداشتی و معیشتی و علمی بیداد می کرد با فقدان کتاب و معلم و از همه مهمتر عدم آگاهی مردم نسبت به ارزش و اهمیت علم و دانش این اقدام قابل تحسین و ستایش می باشد .
دلسوزی و دور اندیشی حاج سید سعید طباطبایی پس از تأسیس مدرسه باعث شد که برای سهولت دسترسی طالبان علم و دانش و کودکان و نوباوگان به وسایل و ادوات تعلیم و تربیت اقدام به تأسیس چاپخانه گلبهار نمود و خود به تألیف کتاب های مهم درسی همت گماشت و در چاپخانه ای که تأسیس کرده بود به چاپ می رساند و در مدرسه ای که تأسیس کرده بود تدریس می کرد .تأسیس مدرسه و چاپخانه گلبهار تنها اقدام فرهنگی مرحوم طباطبایی نبوده است این بزرگ مرد در راه برگزیده خود به حدی شایق وکوشا بود که وسعت وکثرت دانش آموزان باعث افزایش شعباتی بر مدرسه گلبهار شد.ودر اندک زمانی بیش از 3000دانش آموز در مدرسه گلبهار تربیت شدند وعلاوه بر شعبات مدرسه گلبهار مؤسس وبانی واحیاء مدارس ذیل در اصفهان گردید.
1-مدرسه نوریه:سال تأسیس 1287شمسی با مدیریت حاج سید سعید طباطبایی وهمت شیخ ابراهیم دری نزدیک دروازه حسن آباد
2-مدرسه ترقی:سال تأسیس1288شمسی در محل منزل معین الشریعه مقابل درب امامزاده احمد اصفهان
3-مدرسه گلبهار:سال تأسیس1291شمسی به مدیریت مرحوم ضیاءالدین جناب در محله گلبهار که بیان شد
4-مدرسه باقریه:در سال1288شمسی به مدیریت سید هاشم عدنانی احیاء وجزءشعبات گلبهار گردید(مدرسه فوق به همت حاج میرزا باقر مشیرالملک نایینی تأسیس شد)
5-مدرس اناث گلبهار در سال 1294شمسی جهت تعلیم وتربیت دختران وبه مدیریت بی بی خانم جناب تأسیس شد.
6- مدرسه بلدیه در سال 1294 که تحت نظامت میرزا حسن خان بود شعبه گلبهار در محله چهارسوق گردید.
7- مدرسه احمدیه در سال 1296 در محله مسجد شاه با مدیریت حاج سید سعید افتتاح و به نام شعبه گلبهار موسوم وبه فعالیت خود ادامه داد.
8-مدرسه شهشهانی در سال 1296در نزدیکی محله شهشهان با مدیریت آمیرزا عباس نحوی جزء شعبات گلبهار گردید.
این فقط فهرست مدارس اصفهان بود که به دست حاج سید سعید طباطبایی تأسیس شده است از دیگر اقدامات ارزشمند ایشان تأسیس اکابر مجانی است که تحت حمایت شرکت علمیه گلبهار تأسیس گردیده است .گذشته از مراکز آموزشی مرحوم طباطبایی قرائت خانه ای با همت مرحوم جناب در سال 1293 به صورت مجانی تأسیس کرد همچنین چاپخانه گلبهار بسیاری از کتاب های ارزشمند علمی را به صورت سنگی چاپ کرده است.ایشان پس از مهاجرت به مشهد نیز در کنار آستان مقدس امام رضا(ع)کتابخانه مسجدگوهرشاد را تأسیس کرد ومجموعه نفیس کتابخانه شخصی خودرا که بالغ بر5000جلد کتاب خطی وچاپی بود بر آن وقف کرد تاعلاقه مندان علم ودانش از آن بهره مند شوند .حاج سید سعید طباطبایی پس از عمری تلاش در راه نشر معارف در سن 72 سالگی در دیماه 1337شمسی وفات یافت.ودر پایین کتابخانه مسجد گوهرشاد به خاک سپرده شد.اگر از مراتب وطن دوستی وفضیلت وخیرخواهی حاج سیدسعید طباطبایی گفته شد شگفت نیست چراکه پرورش یافته دامان مادری خیرخواه ودور اندیش ودلسوز بود.ونمونه اثر خیر این بانوی فرزانه آب انباری است که در فاصله بین دروازه چهل دختران ودروازه پنجاهه جنب مجتمع مسکونی ثامن الحجج به نام این بانوی نیکوکار (آب انبار سلطان)بنا نهاده شده است.
مأخذ:این مقاله در مورد تأسیس مدارس مقاله آقای محمود حسن نژاد مدیر موزه آموزش وپرورش اصفهان مندرج در مجله پیام فرهنگستان سال هفتم پیش شماره 23تابستان 1389 می باشد
رسول زمانی نایینی
برگرفته از روزنامه اصفهان امروز ویژه نایین
