خانه پیرنیا نایین (موزه مردم شناسی)

خانه پیرنیا را باید در نزدیکی مسجد جامع نائین (140 کیلومتری شرق اصفهان) جستجو کرد؛ اثری که در شهریورماه 1356 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و کم‌کم شهرت جهانی پیدا کرد. این خانه تاریخی به علت نوع معماری‌اش به‌صورت الگوی خانه‌های سنتی کویر مرکزی ایران شناخته‌شده و در حال حاضر موزه مردم‌شناسی شهر نائین در آن برقرار است.

درباره خانه پیرنیا

این خانه تاریخی در ایام گذشته به‌عنوان خانه حاکم نائین بوده و در ابتدا شخصی به نام «قاضی نورالهدی» در این خانه زندگی می‌کرده که در دوره قاجار به خاندان پیرنیا رسیده است. شخصی به نام میرزا احمد خان پیرنیا حاکم نائین در همین خانه زندگی کرده است. مهم‌ترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا نقاشی‌های دیواری و گچ‌بری‌های بسیار زیبای آن در ایوان شاه‌نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاکم است.

خانه پیرنیا یکی از یادگارهای ارزشمند معماری دوران صفویه و نمونه شاخصی از مساکن سنتی نائین است. این بنا که الگوی مهم معماری و هنری خانه‌های تاریخی در منطقه کویر است و از اجزاء مختلفی ازجمله ورودی، دالان‌های متعدد، هشتی، غلام‌گردش، ایوان شاه‌نشین، اتاق نشیمن، گودال باغچه، باغ و بخش‌های مختلف دیگر تشکیل شده است. خانه پیرنیا از مجموعه خانه‌های متعددی تشکیل می‌شده است که هرکدام کاربردی متفاوت داشته‌اند.

اشیاء موزه پیرنیا شامل وسایل کشاورزی، ادوات و وسایل نظامی، پوشاک، صنایع‌دستی، هنرهای سنتی و نشان‌دهنده آداب‌ورسوم و اعتقادات مردمان بومی منطقه است. فضاهای اصیل مساکن سنتی موجود در خانه بیانگر سکونت مردمی است که از قدیم اهل فضل و هنر بوده‌اند.

این خانه در سال 1349 توسط فرهنگ و هنر خریداری و پس از انجام مرمت‌های مورد نیاز بنا، در اسفند 1373 به موزه مردم‌شناسی کویر نائین تبدیل گردید که در آن مردم از طریق اشیاء، لوازم و وسایلی که در جای‌جای فضاهای خانه و ویترین‌ها قرارگرفته با فرهنگ مردمان کویر آشنا می‌گردند.

معماری خانه پیرنیا

ترکیب تزئینات معماری، گچ‌بری و نقاشی‌ها، زیبایی غیرقابل وصفی را پدید آورده است. از دیگر تزئینات این بنا می‌توان به تزئینات معماری کاربندی‌ها، یزدی بندی‌ها و رسمی بندی‌ها اشاره نمود. در نقاشی‌های موجود در قسمت‌های مختلف این بنا؛ نقوش گیاهی، هندسی، گل و مرغ، اژدها و حیوانات مختلف را می‌توانید مشاهده کنید.

گچ‌بری‌های خانه پیرنیا شامل قاب‌های متعددی بوده و داستان‌های هفت‌پیکر نظامی شامل: داستان‌های خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا،‌ صحنه‌های شکارگاه، داستان‌های عاشقانه و خیال را به نمایش گذاشته است.

یکی از بخش‌های مهم این بنا وجود فضای گودال باغچه در مرکز حیاط است که به‌عنوان تابستان نشین خانه و به جهت دسترسی به آب قنات حفر شده است.

موزه مردم‌شناسی نایین

موزه‌ی مردم شناسی نائین که در خانه تاریخی پیرنیا واقع شده است دارای ۱۰ فضای نمایش اشیاء با موضوع مردم‌شناسی است.

1. بخش ورودی شامل نمونه‌هایی از پوشش گیاهی و گیاهان دارویی.
2. هشتی ورودی (محل بلیت‌فروشی) شامل وسایل مربوط به اسب و کشاورزی، انواع کلید و نمونه‌هایی از کلون در و انواع قاشق و ملاقه.
3. راهروی بزرگ ورودی با نام سالن روشنایی و سفال لعاب‌دار، شامل انواع وسایل روشنایی، کاسه و کاشی لعاب‌دار.
4. هشتی ورودی به حیاط موزه شامل انواع ظروف آبخوری.
5. سالن اسلحه و ادوات جنگی.
6. سالن ظروف فلزی.
7. سالن پوشاک شامل پوشاک زنانه قاجار و پوشاک مردانه قاجار.
8. راهروی ورودی به عبا بافی (مربوط به ابزار گلیم‌بافی و عبا بافی و ظروف سفال لعاب‌دار).
9. اتاق کرسی با چهار مجسمه مومی شامل یک مرد، دو زن و یک پسربچه که با پوشاک زمان قاجار و لوازم روزمره زندگی زینت یافته است.
10. سالن عبا بافی که با یک مجسمه مومی پشت دستگاه عبا بافی و یک دستگاه که عملاً بافت عبا را به نمایش می‌گذارد.

اشیاء داخل موزه مردم شناسی

در حال حاضر بیش از یک هزار شیء تاریخی و قدیمی در موزه مردم‌شناسی کویر نائین نگهداری می‌شود. گردشگران در موزه مردم‌شناسی کویر نائین می‌توانند با فرهنگ مردم کویر، زندگی کویری، وسایل کشاورزی، ادوات و وسایل نظامی، پوشاک، صنایع و هنرهای سنتی و آداب‌ورسوم مردم بومی منطقه آشنا شوند.

کوزه‌های قدیمی و کتیبه‌های چوبی از دوره ایلخانی، زیلوی قدیمی با قدمت 400 سال متعلق به دوره صفوی و درب چوبی دوجداره قدیمی با قدمت بیش از 300 سال ازجمله آثار تاریخی مهم این موزه است.

اشیای قدیمی دیگری مانند ابریق، پیه‌سوز، وسایل روشنایی، کوزه، قهوه‌جوش مسی، سینی برنجی، سماور برنجی، جلد تپانچه و باروت دان چرمی متعلق به دوره‌های قاجار و صفوی و دیگر وسایل قدیمی و تاریخی در این موزه در معرض دید علاقه‌مندان قرار دارد.

برپایی فروشگاه صنایع‌دستی و اجرای برنامه مشاعره در خانه پیرنیا ازجمله برنامه‌های این اداره در ایام نوروز در این موزه تاریخی و قدیمی است.

خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین)