کوه میل یکی از قلل رشته کوه مارشنان از ارتفاعات کوه های مرکزی ایران می باشد. دامنه جنوبی آن منتهی به بخش کوهپایه و دامنه شمالی آن منتهی به شهرستان نائین می باشد. از روستاهای دامنه جنوبی آن می توان به روستاهای(مزرعه بالا، عباس آباد، کریم آباد، جزه و …) و دامنه شمالی آن روستاهای( کجان، خاروان و …) اشاره داشت.
دامنه جنوبی متعلق به دهستان جبل و دامنه شمالی متعلق به دهستان لای مزیک شهرستان نائین و ارتفاع آن 3035 متر می باشد. جنوب شرقی آن به روستای ماری منتهی می گردد. راه روستایی کجان به علون آباد، این کوه را از کوه کاجستان واقع در شمالغربی جدا می کند و از جمله بلند ترین کوه های کوهستان مارشنان بشمار می رود. این کوه از طرف شرق به کوه کلاغ متصل می شود. میزان بارندگی سالیانه کوهستان 100 تا 200 میلیمتر و جزو مناطق خشک محسوب می شود. میانگین دمای سالیانه آن بین 10 تا 20 درجه و از نظر زلزله خیزی، مناطق مرتفع آن جزو پرزیان و دامنه های آن جزو نیم زیان بشمار می رود .
در مورد اصطلاح میل تعبیرات مختلفی وجود دارد اما انچه مهم است اینست که «در کناره‌ي راه‌هاي باستاني ايران به‌ويژه در دل کوير ستون‌هاي بلندي را مي‌بينيم که از فرسنگ‌هاي دور نيز قابل مشاهده‌اند. اين‌گونه ستون‌ها را «ميل» مي‌نامند و براي راهنمايي رهگذران جاده‌هاي باستاني در مسير طولاني کوير ساخته شده‌اند. در منطقه‌ي قمرود نيز نمونه‌هايي از اين ميل‌هاي راهنما ديده مي‌شود که در مسيرهاي فرعي جاده‌هاي باستاني شکل گرفته‌اند».
شاید اطلاق نام میل به این کوه نیز ناشی از استفاده آن جهت راهنمایی کاروان ها در دوران قدیم باشد چنانچه که در کتاب راه های باستانی ناحیه اصفهان از جناب ماکسیم سیرو می خوانیم: در گردنه کجان همین طور که از کوهپایه می آیند در سمت راست نوک تیز(کوه میل یا نشانه) دیده می شود که از شمال و جنوب از فاصله ای به شعاع 100 کیلومتر و همچنین از کوه بلندی که در مشرق اصفهان است و نیز از نواحی نائین قابل رویت است. خاطره این قلعه مرتفع به علت آنکه در قدیم از آنجا با استفاده از آتش علامت هایی می داده اند همواره در شهرستان زنده است. نام میل همچنین نام جرم سنگینی است چوبی(میل زورخانه) که ورزشکاران از آن استفاده می کنند نیمرخ کوه شکل آنرا به خوبی به یاد می آورد. این قلعه محقّقاً در دوره مغولی یک پست امدادی بصری مهمی را تشکیل می داده است.
برگرفته از : http://www.irandeserts.com – جعفر کریمی
عکس ها : وبلاگ http://www.greenkejan.blogfa.com
