اقتصاد نائین از دورترین روزگار بر کشاورزی و صنایع دستی متکی بوده‌است. اما از آنجا که نائین شهری گرم و خشک است، با کمبود آب روبروست و همان مقدار آب هم فوق‌العاده شور است، از این‌رو کشاورزان ناچار به مبادرت به کاشت درختانی کرده‌اند که به آب کمتری نیاز داشته باشد. به همین خاطر بیشتر باغ‌های نائین را درختان انار و پسته تشکیل می‌دهد و کشت و کار نیز محدود به گندم و جو است. به ندرت تعدادی از کشاورزان این منطقه به کشت شلغم و زعفران نیز رو می‌آورند ولی عمده این کشت‌ها به مصرف روزمره خود کشاورز خواهد رسید. دامپروری در حد تأمین احتیاجات روزمره مردم رایج است. همچنین در این منطقه، گوسفند بیشتر از سایر دام‌ها پرورش می‌یابد. در بیابان‌های اطراف نایین روند رشد مرغداریها محسوس است و این روزها به تعداد آنها به سرعت افزوده میشود. کمابیش تعدادی گاوداری هم در این مناطق وجود دارند.
مساحت شهرستان : 25000 كيلومتر مربع (بزرگترين شهرستان استان اصفهان)
ارتفاع از سطح دریا : 1545 متر – متوسط بارندگی سالیانه شهرستان : 100میلیمتر
میانگین حداکثر درجه حرارت سالیانه: 5/23 درجه سانتیگراد – میانگین حداقل درجه حرارت سالیانه : 10 درجه سانتیگراد
منابع تامین آب کشاورزی شهرستان582 رشته قنات و 90 حلقه چاه عمیق ونیمه عمیق
سطح اراضی کشاورزی : 4000 هکتار و سطح اراضی آیش : 1000 هکتار
محصولات مهم کشاورزی این شهرستان را می توان به چهار دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از :
1. محصولات زراعی
2. محصولات باغی
3. محصولات گلخانه ای
4.گیاهان دارویی
گندم پاییزه
ارقام محصول : بم ، روشن ، بومی
زمان کاشت : نیمه دوم مهرماه تا اواسط آذر
زمان برداشت : خردادماه تا تیر ماه
نوع کاشت : بخش انارک مکانیزه کاشت می شود و بخش مرکزی نیمه مکانیزه کاشت می شود
نوع برداشت : بخش انارک مکانیزه برداشت می شودو بخش مرکزی دستی برداشت می شود
سطح زیرکشت: 460 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 4000 کیلوگرم در هر هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : تبدیلی و صادرات
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان و شهرستانهای مجاور
آفات مهم این محصول : سن گندم ، شته روسی ، شته غلات جهت مبارزه از فنترتیون به میزان 1 لیتر در هکتار توصیه می گردد.
علفهای هرز و بیماریهای این محصول: سیاهک که جهت مبارزه کربوکسین تیرام توصیه می شود علفهای باریک برگ و پهن برگ و زمان مبارزه :اسفند و اردیبهشت ماه جهت مبارزه با پهن برگها از توفوردی و برای بارک برگها از تاپیک یا آکسیال توصیه می گردد.
علت رونق این محصول در شهرستان : آب و خاک مساعد و تجربه موجود در بین کشاورزان منطقه و قیمت خرید مناسب محصول در بازار
موانع و مشکلات موجود : خشکسالی و کاهش منابع آبی طی چندسال اخیر ،هزینه تولید بالا ،پایین بودن نرخ خرید تضمینی
جو
ارقام محصول : یوسف، محلی
زمان کاشت : مهرماه تا آبان
زمان برداشت : خردادماه
نوع کاشت : بخش انارک مکانیزه کاشت می شود و بخش مرکزی نیمه مکانیزه کاشت می شود
نوع برداشت : بخش انارک مکانیزه برداشت می شودو بخش مرکزی دستی برداشت می شود
سطح زیرکشت: 370 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 4000 کیلوگرم در هر هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : تبدیلی و صادرات
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان و شهرستانهای مجاور و خارج از استان
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : سن گندم ،شته روسی و شته غلات و زمان مبارزه آن :فروردین
علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : سیاهک که جهت مبارزه کربوکسین تیرام توصیه می شود علفهای باریک برگ و پهن برگ و زمان مبارزه :اسفند و اردیبهشت ماه جهت مبارزه با پهن برگها از توفوردی و برای بارک برگها از تاپیک یا آکسیال توصیه می گردد.
علت رونق این محصول در شهرستان : آب و خاک مساعد و تجربه موجود در بین کشاورزان منطقه و مصرف در دامداریها و قیمت مناسب محصول در فصل برداشت
موانع و مشکلات موجود : خشکسالی و کاهش منابع آبی طی چندسال اخیر ،هزینه تولید بالا ،پایین بودن نرخ خرید تضمینی
یونجه
ارقام محصول : یزدی
زمان کاشت : شهریور تا مهر
زمان برداشت : اردیبهشت تا مهر
نوع کاشت : نیمه مکانیزه
نوع برداشت : نیمه مکانیزه
سطح زیرکشت: 150 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 12000 کیلوگرم در هر هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : خوراک دام
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان و شهرستانهای مجاور
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : سرخرطومی و شته زمان مبارزه با آن : اسفند الی فروردین و مهرماه
علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : سس یونجه ،جارویی شدن و پوسیدگی ریشه و زمان مبارزه :فصول بهار و تابستان
علت رونق این محصول در شهرستان : افزایش مصرف دام در شهرستان ،مقاوم به آب شور و کم هزینه بودن این محصول
موانع و مشکلات موجود : خشکسالی و کاهش منابع آبی طی چندسال اخیر و کمبود ماشین آلات برای برداشت محصول
پنبه
ارقام محصول : رقم بومی
زمان کاشت : نیمه اول فروردین ماه
زمان برداشت : مهر ماه
نوع کاشت : نیمه مکانیزه
نوع برداشت : دستی
سطح زیرکشت: 55 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 1700 کیلوگرم در هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان :استفاده از الیاف
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان و شهرستانهای مجاور
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : از آفت پنبه در این منطقه می توان به کرم قوزه پنبه اشاره نمود در برخی موارد زنجره و سفیدبالک دیده شده است.
علت رونق این محصول در شهرستان : سازگاری در آب شور و خاک کویر همچنین بازدهی مطلوب اقتصادی
موانع و مشکلات موجود : مشکلات نیروی انسانی در سطح کم
روناس
ارقام محصول : بومی
زمان کاشت : نیمه دوم فروردین لغایت نیمه دوم اردیبهشت
زمان برداشت : پاییز
نوع کاشت : نیمه مکانیزه
نوع برداشت : دستی
سطح زیرکشت: 30 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 6000 کیلوگرم در هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : جهت رنگ آمیزی پشم وکرک وتهیه رنگ لاکی قالی در ایران به مصرف می‌رسد
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : ملخ مشاهده شده
علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : بیماری دیده نشده
علت رونق این محصول در شهرستان : سازگاری در آب شور و خاک کویر همچنین بازدهی مطلوب اقتصادی
موانع و مشکلات موجود : عدم صرفه اقتصادی و عدم رونق بازار
شلغم
ارقام محصول : بومی
زمان کاشت : اواسط تابستان
زمان برداشت : پاییز
نوع کاشت : نیمه مکانیزه
نوع برداشت : مکانیزه
سطح زیرکشت: 90هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 25000 کیلوگرم در هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : خانگی
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : شته در برخی موارد دیده شده است
علت رونق این محصول در شهرستان : سازگاری در آب شور و خاک کویر
موانع و مشکلات موجود : خوشبختانه مشکلاتی دیده نشده
سیر
ارقام محصول : بومی
زمان کاشت : پاییز
زمان برداشت : خرداد ماه
نوع کاشت : نیمه مکانیزه
نوع برداشت : دستی
سطح زیرکشت: 20 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 8000 کیلوگرم در هکتار
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : خانگی
عمده بازار مصرف : داخل شهرستان
آفات مهم محصول و زمان مبارزه : تریپس
علف هرز و بیماریها و زمان مبارزه : زنگ از عمده بیماریهای سیر می باشد
علت رونق این محصول در شهرستان : کافی بودن منابع آبی در زمان آبیاری محصول
موانع و مشکلات موجود : کمبود نیروی انسانی در زمان برداشت
انار
ارقام محصول : ملس شهرضا، نادری بادرود، شيرين وترش اردستان ، زاغه وراوندي كاشان و پوست نازك
زمان کاشت : فصل زمستان
زمان برداشت : مهر ماه
سطح زیرکشت: 110 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 6818 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 660 تن
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : تازه خوری
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول : کرم گلوگاه که با رعایت بهداشت باغ بصورت همگانی و جمع آوری و حذف شاخه ها و میوه های آلوده با این آفت مبارزه میشود .استفاده از تاج تراش و فرمون نیز درصد آلودگی را بسیار کاهش می دهد.
شته انار نیز در برخی موارد دیده شده که نیاز به مبارزه نمی باشد زیرا با گرم شدن هوا جمعیت کاهش می یابد.
علت رونق این محصول در شهرستان : کاهش منابع آبی و بالتبع تبدیل اراضی زراعی به باغات انار (چون انار میوه ای است مقاوم به کم آبی )
موانع و مشکلات موجود : سرمازدگی زمستانه و آفات
بادام
ارقام محصول : ایرانی
زمان کاشت : فصل زمستان
زمان برداشت : شهریور ماه
سطح زیرکشت: 390 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 548 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 211 تن
منطقه تمرکز تولید : قسمت کوهستانی
نوع مصرف در شهرستان : خشکبار
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول : پروانه فری که با تله های فرمونی بصورت همگانی در اواخر فروردین و تا اوایل اردیبهشت ماه با این آفت مبارزه میشود .
سوسک چوبخوار، سوسک پوستخوار و زنبور مغزخوار بادام و شته نیز دیده شده است.
علت رونق این محصول در شهرستان : مناسب بودن شرایط اقلیمی منطقه کوهستانی
موانع و مشکلات موجود : خشکسالی و سرمازدگی بهاره
پسته
ارقام محصول : اکبری، احد آقایی ، کله قوچی و فندقی
زمان کاشت : اواخر پاییز و زمستان
زمان برداشت : مهرماه
سطح زیرکشت: 510 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 1192 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 429 تن
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : تازه خوری
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول :پسیل پسنه ار آفات کلیدی محسوب می شود که در اوائل فصل باید کنترل صورت گیرد اغلب از دورسبان و مونتو به میزان 2 در هزار و یا زولون استفاده می شود.
پروانه چوبخوار که در پاییز هرس چوب خشک و سمپاشی در اردیبهشت با دیازینون و یا زولون همراه با نفت به صورت محلول پاشی توصیه می گردد.
سن پسته از آفات دیگر این محصول بوده که جهت مبارزه فنترتیون 5/1 در هزار و اندوسولفان 5/2 در هزار توصیه می گردد.
میوه خوار پسته نیز دیده شده که از متاسیستوکس در اول بهار مبارزه صورت می گیرد.
زنجره پسته و سوسک چوبخوار زنبور مغزخوار و شپشک نیز دیده شده است
بیماری مهم این محصول: پوسیدگی ریشه که بردوفیکس 4 درصد در پای درخت و هوادهی خاک توصیه می شود
علت رونق این محصول در شهرستان : آب و خاک مساعد با این محصول و تجربه کشاورزان منطقه
موانع و مشکلات موجود : کمبود صنایع فناوری پس از برداشت
زعفران
ارقام محصول : زعفران
زمان کاشت :مرداد و شهریور ماه
زمان برداشت : آبان ماه
سطح زیرکشت: 35 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 6 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 210 کیلوگرم
منطقه تمرکز تولید : نایین (بخش مرکزی)
نوع مصرف در شهرستان : چاشنی غذا – دارویی
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول :جوجه تیغی که با استفاده از طعمه مسموم و فنس کشی می توان کنترل نمود و کنه نیز دیده شده که با ضدعفونی پیاز قبل از کاشت می توان جلوگیری نمود.
بیماریهای مهم این محصول :پوسیدگی (لکه سیاه روی پیاز زعفران) که ضدعفونی قبل از کاشت توصیه می شود.
علت رونق این محصول در شهرستان : آب و خاک مساعد و اقلیم مناسب با این محصول و با توجه به اینکه زعفران گیاهی است مقاوم به شوری و کم آبی در این چند سال اخیر که با محدودیت منابع آبی در شهرستان مواجهیم کشاورزان به کشت این محصول روی آورده اند .همچنین در طول دوره رشد این گیاه محصولات دیگیری نیاز به آبیاری ندارند جهت کاشت مناسب است و در نایین به دلیل وجود قنات در فصل رویش این گیاه مشکلی به جهت آبیاری وجود ندارد.
موانع و مشکلات موجود : هزینه بالای تولید – نیروی کارگری پاره وقت و زیاد لازم است .
زیتون
ارقام محصول : زرد- کرونائیکی
زمان کاشت : فصل زمستان
زمان برداشت : فصل پاییز
سطح زیرکشت: 12 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 1250 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 15 تن
منطقه تمرکز تولید : کل شهرستان
نوع مصرف در شهرستان : خانگی
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول : خوشبختانه آفت کلیدی مشاهده نشده
علت رونق این محصول در شهرستان : بومی منطقه نیست و رونقی ندارد.
موانع و مشکلات موجود : به دلیل نیازهای اقلیمی بومی منطقه نمی باشد
گردو
ارقام محصول : ایرانی
زمان کاشت : فصل زمستان
زمان برداشت : شهریور ماه
سطح زیرکشت: 195 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 1316 کیلوگرم در هر هکتار
تولید سالانه : 250تن
منطقه تمرکز تولید : قسمت کوهستانی
نوع مصرف در شهرستان : خشکبار
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان
آفات مهم این محصول : پروانه فری که با تله های فرمونی بصورت همگانی در اواخر فروردین و تا اوایل اردیبهشت ماه با این آفت مبارزه میشود .
علت رونق این محصول در شهرستان : مناسب بودن شرایط اقلیمی منطقه کوهستانی
موانع و مشکلات موجود : خشکسالی
انواع محصولات : خیار – گوجه
زمان کاشت و برداشت : تمام طول سال
سطح زیرکشت: 1هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح : 200 تن در هکتار
منطقه تمرکز تولید : بخش مرکزی
نوع مصرف در شهرستان : تازه خوری
عمده بازار مصرف : سرتاسر استان اصفهان و استانهای همجوار
آفات مهم این محصول : مینوز توتا – مگس سفید – مینوز امضایی – هلیوتیس که بصورت بیولوِیک با این آفات مبارزه می شود
علت رونق این محصول در شهرستان : اقلیم مناسب
موانع و مشکلات موجود : عدم فعالیت مناسب تعاونی گلخانه داران شهرستان در عرضه محصولات
جهت مشاهده لیست گیاهان دارویی اینجا را مشاهده نمایید .
منبع : وب سایت مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان نائین
